Dostęp do Systemu Informacji Medycznej, czyli kto może uzyskać informacje dot. sytuacji zdrowotnej pacjenta?
W ostatnim wpisie na temat Rejestru Ciąż, który wszedł w życie 1 października 2022r. zostały opisane podmioty, którym przysługuje dostęp do Systemu Informacji Medycznej (SIM) Pacjenta, a co za tym idzie — informacji na temat jego sytuacji zdrowotnej (m.in. odbytych wizytach lekarskich, wystawionych receptach, a także — przede wszystkim w kontekście rejestru ciąż — o informacji, czy dana osoba jest w ciąży).
Wydaje się jednak, że temat nie został w całości wyczerpany, wobec czego w niniejszym wpisie postaramy się Państwu opisać dokładnie jakie podmioty (i po spełnieniu jakich warunków) posiadają dostęp do medycznej historii pacjenta.
W pierwszej kolejności warto rozwiać wątpliwości — czym tak naprawdę jest SIM?
Zgodnie z art. 10 Ustawy o systemie informacji w ochronie zdrowia: SIM jest systemem teleinformatycznym służącym przetwarzaniu danych dotyczących udzielonych, udzielanych i planowanych świadczeń opieki zdrowotnej udostępnianych przez systemy teleinformatyczne usługodawców.
Zgodnie zaś z art. 11 ust. 3 ww. ustawy: Usługodawca przekazuje do SIM dane zdarzenia medycznego przetwarzanego w systemie informacji w celu umożliwienia innemu usługodawcy pobrania danych osobowych lub jednostkowych danych medycznych zawartych w elektronicznej dokumentacji medycznej lub dokumentacji medycznej, o której mowa w ustawie z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, niezbędnych do prowadzenia diagnostyki lub zapewnienia ciągłości leczenia. Dane te są udostępniane Narodowemu Funduszowi Zdrowia w celu rozliczania świadczeń opieki zdrowotnej.
Tłumacząc powyższe zapisy na przystępny język: podmiot medyczny przekazuje do SIM informacje zawarte w elektronicznej dokumentacji medycznej lub dokumentacji medycznej prowadzonej w formie papierowej tak, aby inne podmioty medyczne mogły mieć, w określonych sytuacjach — niezbędnych do prowadzenia diagnostyki lub zapewnienia ciągłości leczenia — do nich dostęp.
W ramach SIM są przetwarzane dane, w tym dane osobowe oraz jednostkowe dane medyczne, w celu m.in.: wymiany pomiędzy podmiotami medycznymi danych zawartych w elektronicznej dokumentacji medycznej, jeżeli jest to niezbędne do zapewnienia ciągłości leczenia oraz wymiany dokumentów elektronicznych pomiędzy podmiotami medycznymi, oraz pobrania danych w celu prowadzenia diagnostyki, ciągłości leczenia oraz zaopatrzenia pacjentów w produkty lecznicze i wyroby medyczne (art. 12 ust. 1 pkt 9 i 10 Ustawy o systemie informacji w ochronie zdrowia).
Kto zatem ma dostęp do powyższych informacji zawartych w SIM?
pracownik medyczny, który wytworzył elektroniczną dokumentację medyczną zawierającą dane osobowe lub jednostkowe dane medyczne pacjenta,
pracownik medyczny wykonujący zawód w podmiocie medycznym (np. szpital, przychodnia), u którego została wytworzona elektroniczna dokumentacja medyczna zawierająca dane osobowe lub jednostkowe dane medyczne pacjenta, w związku z wykonywaniem przez niego zawodu w tymże podmiocie medycznym, jeżeli jest to niezbędne do prowadzenia diagnostyki lub zapewnienia ciągłości leczenia,
lekarz, pielęgniarka lub położna udzielająca pacjentowi świadczeń opieki zdrowotnej w ramach umowy o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej (POZ),
każdy pracownik medyczny w sytuacji zagrożenia życia pacjenta,
a w innych przypadkach — udostępnienie danych osobowych lub jednostkowych danych medycznych z systemu teleinformatycznego podmiotu medycznego, lub z SIM następuje za zgodą pacjenta, lub jego przedstawiciela ustawowego. Wyrażając zgodę, pacjent wskazuje zakres czasowy i przedmiotowy dostępu do tych danych.
Pacjent może upoważnić lekarza, pielęgniarkę lub podmiot medyczny do dostępu do swoich danych medycznych w pełnym, lub ograniczonym zakresie:
wszystkich informacji,
wybranych dokumentów,
całej dokumentacji medycznej
lub tylko z określonego przedziału czasu.
Zgoda pacjenta może być uzyskana poprzez Internetowe Konto Pacjenta (IKP), a w przypadku, gdy pacjenta takiego konta nie posiada (przykładem są tutaj osoby starsze) podmiot leczniczy (POZ) jest uprawniony do aktywacji takiego konta.
Wróćmy jednak do zagadnienia dotyczącego tego, kto i kiedy ma dostęp do dokumentacji medycznej pacjenta zawartej w SIM. Sprawa komplikuje się, gdy zajrzymy do przepisów Ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta.
Zgodnie bowiem z art. 35 ust. 4 Ustawy o systemie informacji w ochronie zdrowia, przepisy ust. 1 i 1a nie naruszają przepisów o dostępie do danych zawartych w dokumentacji medycznej w sposób określony ustawą z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta.
Natomiast w świetle art. 24 ust. 2 pkt 1 Ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, do przetwarzania danych zawartych w dokumentacji medycznej, o której mowa w art. 25 ust. 1, w celu ochrony zdrowia, udzielania oraz zarządzania udzielaniem świadczeń zdrowotnych, utrzymania systemu teleinformatycznego, w którym przetwarzana jest dokumentacja medyczna, i zapewnienia bezpieczeństwa tego systemu, są uprawnione osoby wykonujące zawód medyczny.
Zgodnie zaś z art. 26 ust. 3 pkt 1 ww. ustawy, podmiot udzielający świadczeń zdrowotnych udostępnia dokumentację medyczną również podmiotom udzielającym świadczeń zdrowotnych, jeżeli dokumentacja ta jest niezbędna do zapewnienia ciągłości świadczeń zdrowotnych.
Przedstawione przepisy mogą budzi pewne wątpliwości, tj. czy dopuszczalne jest przekazywanie danych pacjenta dostępnych w SIM pracownikom medycznym lub usługodawcom, u których zatrudnieni są pracownicy medyczni, który nie wytworzyli tej dokumentacji medycznej i w przypadku braku zagrożenia życia usługobiorcy?
Analizując wyżej przytoczone ustawy: skoro pracownicy medyczni (a więc także osoby wykonujące zawód medyczny) są uprawnieni do przetwarzania danych zawartych w dokumentacji medycznej w celu ochrony zdrowia, udzielania świadczeń zdrowotnych, a także w przypadku zapewnienia ciągłości świadczeń zdrowotnych, to nie jest konieczne uzyskanie przez nich odrębnego upoważnienia od pacjenta do dostępu do ich danych medycznych w SIM w tym zakresie.
W związku z przekazywaniem do SIM danych zdarzenia medycznego, zarówno podmioty medyczne, jak i pracownicy medyczni w zakresie posiadanych uprawnień oraz wykonywanych zadań mają dostęp do danych przetwarzanych w SIM w celu prowadzenia diagnostyki, oraz zapewnienia ciągłości leczenia danych. W tym zakresie nie jest konieczne uzyskanie zgody pacjenta, tym bardziej za pośrednictwem IKP.
Należy jednak pamiętać, iż dostęp do przedmiotowych danych przez pracowników medycznych jest ograniczony spełnieniem warunków dotyczących celów jej przetwarzania, tj. ochrony zdrowia, udzielania świadczeń zdrowotnych oraz zapewnienia ciągłości świadczeń. Zatem za każdym razem taki pracownik musi uzasadnić zasadność dostępu do ww. danych.
Mamy nadzieję, że dzisiejszy post przybliżył Państwu problematykę związaną z udostępnianiem danych medycznych pacjenta i chociaż trochę rozwiał wszechobecne wątpliwości z tym związane.
Jak zawsze, w razie dodatkowych pytań, jesteśmy dostępni pod zakładką KONTAKT.
Miłego poniedziałku!